#KlimaAldaketa #Nekazaritza #Jasangarritasuna #Basogintza #Karbonoaren bahiketa #Emisio globalak #Klimari egokitzapena #Nekazariak #Klimatikokonponbideak #IngurumenInpaktua #Nekazaritza Ekologikoa
Klima aldaketa mundua birmoldatzen ari da, eta nekazaritzan duen eragina sakona da. Brnoko Mendel Unibertsitateko Zdeněk Žalud-en arabera, nekazaritza-sektoreak, mundu mailako isurien laurdenaren erantzule izan arren, zeregin erabakigarria betetzen du karbonoa bahitzean, eta bere eragin garbia apur bat positiboa da. Txekiar Errepublikan urteko batez besteko tenperatura igotzen doan heinean, sektoreak gero eta mehatxu handiagoak ditu. 2023. urtea herrialdeko beroena izango dela aurreikusten da, batez beste 9.7 gradu Celsius-eko tenperaturarekin, nekazaritzan klima-aldaketari aurre egiteko premiazkoa dela azpimarratuz.
Žalud-ek batez besteko tenperaturen gorakada nabarmena nabarmendu du, 6.7 eta 1800 bitartean 1960 gradu zentigradutik gaur egungo milurteko 8.7 gradura. Igoera honekin uraren lurrunketaren gorakada bat dator, eta lehorte-baldintzak sortzen ditu. Txekiar Errepublika, mundu osoko isuri guztien % 0.5 inguru igortzen du, mundu mailan biztanleko 20. igorlerik handiena eta Europar Batasuneko 5. postuan dago. Herrialdeko biztanleko isuriak munduko batez bestekoa baino lau aldiz handiagoak dira.
Txekiar Errepublikan, nekazaritzak ehuneko seiko ekarpena egiten du isuri osoetan, eta beste sektore batzuk, batez ere energia eta industria, gehiengoa dira. Hala ere, basogintzarekin konbinatuta, paisaiak isurpenen ehuneko 27 murrizten ditu fotosintesiaren bidez. Žalud-ek nekazaritzaren positibotasuna azpimarratzen du emisio globalaren balantzean. Gainera, sektoreak CO2-a baino substantzia desberdinak isurtzen dituela ohartarazi du, berotegi-efektuko gasen emisioen gutxiengoa osatzen dutela.
Klima-aldaketak erronka handiak dakartza nekazaritza eta basogintzari. Nahiz eta Parisko Akordioaren bi graduko berotze muga betetzen den, lehorteak eragindako eremua bikoiztu egingo dela aurreikusten da. Azken 15 urteetan lehortea izan da meteorologikoki ohikoa den urteetan ere, eta nekazaritzan galera handiak eragin ditu, 11ean 2015 milioi CZKra iritsiz. Gainera, basoen gaineko eragina kezkagarria izan da, hilzorian dauden basoen isuriek ezohiko dimentsioa gehitu diote klima krisiari.
Uraren lurrunketari aurre egiteko eta nekazaritzaren gaineko eragina arintzeko, neurri proaktiboak beharrezkoak dira. Iraunkortasuna ardatz nagusi bihurtzen da, deskarbonizaziorako eta ikatz-zentralak ixteko ahalegin globalekin bat eginez. Klima-aldaketa, nekazaritza eta basogintzaren arteko elkarreragina konplexua da, eta etorkizun jasangarri baterako ikuspegi holistikoa behar du.
Klima krisia areagotu ahala, nekazaritza eta basogintza biktimen eta salbatzaile izan daitezkeen gisa agertzen dira. Aldatzen den klimara egokitzea funtsezkoa da praktika iraunkorrak barneratuz. Sektore hauek karbonoa bahitzean izan dezaketen paper positiboa aitortu behar da, eta ahaleginak nekazaritza-praktika erresistenteak eta ekologikoak sortzera bideratu behar dira.